Betrouwbare kennis voor jongeren van een ouder met een kwetsbaarheid. Je ouder heeft bijvoorbeeld psychische problemen, verslavingsproblemen, autisme of een verstandelijke beperking.
Als je vader of moeder psychische klachten of een verslaving heeft gaat het bij jou thuis misschien anders dan bij andere kinderen. Of je ouder heeft een verstandelijke beperking of autisme, waardoor het voor jouw ouder soms lastig kan zijn om goed voor jou te zorgen. Misschien is het hierdoor niet altijd gezellig en fijn thuis. En moet je bijvoorbeeld vaak dingen doen voor je ouder, neem je liever geen vriendjes mee naar huis, of maak je je zorgen om jouw ouder. Het kan zijn dat je je soms schuldig voelt, en dat je het moeilijk vindt om er met iemand over te praten.
De teksten zijn opgesteld in samenwerking met experts en ervaringsdeskundigen. Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie houdt deze informatie up-to-date.
Een kwetsbare ouder: wat betekent dat voor jou? Je vader of moeder heeft bijvoorbeeld een verstandelijke beperking of autisme. Het kan ook zijn dat je ouder last heeft van psychische problemen of verslaafd is aan bijvoorbeeld drugs of alcohol. Bij een psychisch probleem kun je denken aan een depressie of angststoornis. Wanneer je ouder een kwetsbaarheid heeft kan dat ook gevolgen hebben voor jou. Het kan bijvoorbeeld voor jouw vader of moeder lastig zijn om altijd goed voor zichzelf en jou en/of andere kinderen te zorgen. Misschien wordt je ouder snel boos of verdrietig, of ligt hij/zij veel in bed. Het kan zijn dat je hierdoor veel in het huishouden meehelpt, of dat het niet altijd fijn is thuis. Iedereen ervaart het anders en merkt het op zijn eigen manier.
Als je ouder een kwetsbaarheid heeft, kun jij daar niets aan doen. De problemen en kwetsbaarheden waar je ouder mee te maken heeft zijn nooit jouw schuld. Elk jaar zijn er ongeveer 577.000 kinderen in Nederland waarvan een ouder te maken heeft met psychische problemen of een verslaving. Dat zijn er ongeveer 5 in elke schoolklas. Hoeveel kinderen in Nederland precies een ouder hebben met een verstandelijke beperking of autisme is niet helemaal bekend.
Afkortingen die veel gebruikt worden voor kinderen van ouders met een kwetsbaarheid zijn:
- KVBO: Kind van Verstandelijke Beperkte Ouder
- Kindvanauti: niet-autistisch kind van een ouder met autisme
- KOPP/KOV: Kind van een Ouder met Psychische Problemen/Verslavingsproblemen.
Opgroeien met een ouder met een verstandelijke beperking kan ingrijpend zijn. Kijk eens rond op de website van Sien. Zij geven workshops en kan je in contact brengen met andere kinderen van ouder(s) met een verstandelijke beperking.
Wanneer jouw ouder last heeft van psychische problemen of een verslaving, kan dit voor jou grote gevolgen hebben. Zo kan het zijn dat je minder vaak op school bent, je schaamt of schuldig voelt, of dat je veel dingen voor je ouders moet doen om ze te helpen. Vaak kunnen jouw ouders en jij wel wat hulp gebruiken om dit op te lossen. Dit kan op verschillende manieren. Hieronder lees je er meer over.
Het Trimbos-instituut geeft tips voor hoe je thuis ermee om kan gaan als je een ouder hebt met psychische problemen of een verslaving. Praat bijvoorbeeld met iemand die je vertrouwt, en probeer leuke dingen te blijven doen en te denken aan wat er goed gaat in je leven. Bij het Trimbos-instituut vind je ook informatieboekjes voor ouders en kinderen om met elkaar in gesprek te gaan. Verder kun je kijken bij Kopstoring. Je vindt hier informatie voor, over en door jongeren met een ouder met psychische of verslavingsproblemen. Met onder andere tips, ervaringsverhalen, een groepscursus en een forum.
KOPP/KOV-groepen
Op veel plekken in Nederland vind je KOPP/KOV-groepen. Kinderen en jongeren krijgen daar les over hoe je het beste met lastige situaties om kan gaan, hoe je opkomt voor jezelf, en wat het nou eigenlijk betekent dat jouw vader of moeder een psychisch probleem of verslaving heeft. Deze les krijg je samen met leeftijdsgenoten die hetzelfde meemaken als jij. Zo leer je van elkaar en weet je dat je niet de enige bent. Ben je nieuwsgierig geworden naar zo’n KOPP/KOV groep? Op de website van Jellinek vind je handige filmpjes en meer informatie.
Online trainingen
Ook op het internet kan je hulp vinden. Zo kun je een gratis online training volgen die "Tijd voor mij!” heet. Deze kun je bijvoorbeeld doen als je liever geen les volgt met anderen maar het graag alleen doet, of als je gewoon eerst nog even wat meer te weten wilt komen over KOPP/KOV. Kopstoring organiseert online groepsbijeenkomsten. Je kan bijvoorbeeld met andere jongeren praten over hoe het is om een ouder met psychische en/of verslavingsproblemen te hebben. Je krijgt informatie en doet oefeningen, bijvoorbeeld over de ziekte van je ouder, de gevolgen voor jou, tijd voor jezelf maken, positief denken en je sociale netwerk.
Erover praten
Het kan opluchten om te praten over jouw situatie en hoe je je voelt.
- Met de Kindertelefoon kun je over alles praten, gratis en anoniem.
- Ook kun je terecht bij Veilig Thuis.
- Wil je meer weten over hoe je met jouw omgeving in gesprek kunt gaan? Neem dan eens een kijkje bij onze Veelgestelde vragen of bekijk de tips van het Trimbos-instituut.
- Voor meer informatie over kinderen van een ouder met een verstandelijke beperking kijk eens op de website van Sien.
- Woej brengt je in contact met andere jongeren die in soortgelijke situaties opgroeien.
Misschien kun je (nog) niet goed lezen en schrijven, of ben je nieuw in Nederland. Dan is informatie over psychische problemen vaak moeilijk te begrijpen. Hieronder zie je een animatie over kinderen van ouders met een kwetsbaarheid. Dat kan helpen. Als je denkt dat je zelf een probleem hebt, of iemand in je omgeving. De animaties zijn er in het Nederlands, Arabisch, Turks, Pools, Oekraiëns, Russisch en Tigrinya.
Kinderen van ouders met een psychisch probleem
Meer weten?
Je kunt deze animaties ook als beeldverhaal lezen. >> Kijk op de website van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie
رسوم متحركة عن أطفال الوالدين الذين يعانون من مشكلة نفسية (Arabisch)
Bir psikolojik sorunu olan ebeveynlerin çocuklar hakkında animasyon (Turks)
Animacja o dzieciach rodziców z problemem psychologicznym (Pools)
Мультиплікація про дітей у батьків із психічним розладом (Oekraiëns)
Мультипликация про детей родителей с психическим расстройством (Russisch)
ብዛዕባ ደቂ ስነ-ኣእምሮኣዊ ጸገም ዘለዎም ወለዲ ዝገልጽ ኣኒሜሽን (Tigrinya)
Kinderen van ouders met een verslaving
Meer weten?
Je kunt deze animaties ook als beeldverhaal lezen. >> Kijk op de website van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie
رسوم متحركة عن أطفال آباء يعانون من الإدمان (Arabisch)
Bir bağımlığı olan ebeveynlerin çocuklar hakkında animasyon (Turks)
Animacja o dzieciach rodziców uzależnionych (Pools)
Мультиплікація про дітей у батьків із залежністю (Oekraiëns)
Мультипликация про детей родителей с зависимостью (Russisch)
ብዛዕባ ደቂ ወልፊ ዘለዎም ወለዲ ዝገልጽ ኣኒሜሽን (Tigrinya)
- Pien en de spoken: over een ouder met een depressie. Voor kinderen vanaf 6 jaar.
- Mijn broeders hoeder: Filmmakers onderzoeken in hun documentaire hoe het is om op te groeien met een broer of zus met een psychiatrisch ziektebeeld.
- Bierblikjes in de wasmand: Tijdens de radiodocumentaire hoor je van jongeren die thuis wonen met een moeder of vader die verslaafd is aan alcohol hoe dat is.
Je ouder heeft psychische klachten of een verslaving?
Je vader of moeder heeft kenmerken van borderline?
Je vader of moeder heeft depressieve klachten?
Je ouder heeft kenmerken van psychose of schizofrenie?
Je ouder heeft kenmerken van een bipolaire stoornis?
Je vader of moeder heeft een verslaving?
Mini docu: Je Monster de Baas
1 op de 4 kinderen en jongeren maakt ingrijpende jeugdervaringen mee. Soms zitten die ervaringen zo in de weg, dat je ze als een monster met je meedraagt. Je kunt er minder last van hebben door erover te praten met iemand die je vertrouwt.
